Amonyak Zararları
Amonyak Zararları, Amonyak, isminin kökeni Eski Mısır'a dayanmaktadır. Ammoniakon Mısır Tanrısı Amon'un adı, Amon'dan çünkü bu madde eski yıllarda Libya'da bu tanrının tapınağı yanında hazırlanmakta idi. Amon tapınağını ısıtmada kullanılan deve tezeklerinden çıkan gazlardan, Amon tapınağın duvarlarındaki ve tavanındaki sofra tuzu gibi beyaz kristaller halindeki amonyum klorür yani nişadır birikmiştir.
Buna da o dönemde 'amon'un tuzu ' denilmiştir. Amonyak çözeltisi XV. Yy 'dan bu yana bilinmektedir. 1774'te Priestley bu amonyak maddesini gaz halinde elde etmiştir. 1785'te Berthollet kesin bileşimini belirlemiştir. Bu yöntem Alman Kimyacısı Haber tarafından bulunmuş olup ve Cari Bosch tarafından uygulandığı için Haber-Bosch yöntemi diye adlandırmışlardır.
Amonyak, formülü NH3 olan, azot atomu ve hidrojen atomundan oluşan göz yaşartıcı, keskin kokulu ve renksiz bir gazdır, yakıcı bir tadı vardır ve havadan hafiftir. OH iyonu içermediği halde suda zayıf baz özelliği gösterir. Bir amonyak molekülü, üç hidrojen atomu ve bir azottan oluşmaktadır. Amonyak gazı 10 derece ısı ve 6-7 atmosferlik basınç altında sıvı haline gelmektedir. Yoğunluğu 0,60 atmosfer basıncı altında *33 derecede kolayca sıvılaşır, sıvı amonyak çözücü ve soğutucu olarak kullanılmaktadır. Amonyak gazının sudaki çözünürlüğü çok yüksektir. Amonyak günlük işlerde kullanılan %10 oranında sulu bir eriyiktir, suda kolay erir. Amonyak oksijenle yakıldığında, su ve serbest azot meydana çıkar.
Kok ve Havagazı fabrikalarında ele alınan amonyak ikinci dereceden bir azot ürün olarak elde edilmektedir. Bugün ise endüstri de hava azotundan sentetik olarak amonyak sağlanmaktadır.
Bitkilerin ve hayvan cesetlerinin bozulup çürümesinden oluşan amonyak belli belirsiz bir oranla havada da bulunmaktadır. Hayvanların ve insanların vücudunda, proteinlerin parçalanmasıyla devamlı olarak amonyak meydana gelmektedir. Bu amonyak idrarla atılır. Havadaki çok az orandaki amonyak, bitkisel proteinlerin ve hayvansal proteinlerin çürümesiyle yayılmaktadır. Amonyak endüstride son derece önemli ve yaygın ölçüde kullanılan bir maddedir. Yapay gübre olarak kullanıldığı gibi, soda yapımında, soğutma işlerinde basmacılık da amonyaktan yararlanılır. Amonyak çözeltisi, tıpta yakıcı olarak, gümüş takımların temizlenmesinde, kumaş lekelerinin çıkarılmasında kullanılmaktadır. Ayrıca 1 bardak suya damlatılan amonyak en ileri ölçüde sarhoşluğu giderir.
Amonyağın zararları nelerdir?- Amonyak, solunduğu zaman zehirleyici, vücuda temasında her bölge için tahriş edici ve sıvı olarak vücuda temasında şiddetli soğuk yanıklara neden olmaktadır.
- Sıvı amonyak sıçramalarına sebep deride ciddi soğuk yanıklar meydana gelir. Nemli amonyak buharı deriyi tahriş edebilir.
- Sıvı amonyak sıçramaları, gözde etkisi birkaç gün içinde görülemeyen kalıcı hasarlara neden olur. Amonyak buharları gözü tahriş ederek ve gözde sulanmalara neden olur, yüksek konsantrasyonda ciddi zararlar oluşabilir.
- Yutulması ile meydana gelen zarar da yemek borusu, mide ve bağırsaklarda ciddi tahriş ve zararlara yol açar.
- Uzun süre solunmasıyla üst solunum yollarında, göz, burun ve gırtlakta tahrişe neden olur.
- Akciğerlerde ciddi hasarlara sebebiyet verirken ölümcül de olabilir. Ciğerler de ödem oluşabilir ve ölüme sebebiyet verebilir.
- Atmosfere açık ortamlarda amonyağın tutuşması zordur. Kapalı bir ortamdaki amonyak ise hava karışımı ile temasında tutuşabilir, yanıcı ve patlayıcı olabilir.
- Sonradan oluşabilecek nefes borusu, bronş ve akciğer ödemleri için yaralı kişiyi sağlık gözetiminde bulundurmak gerekir ve giderek ilerleyen zararlı etkilerden korunur.
Bize Sıkça Sorulan Sorular
Amonyak Pastalarda Kullanılır Mı?
Pasta yapımında kullanılan amonyak herkesin bildiği arı gibi hayvan sokmalarında kullanılan amonyak değildir. Bu madde kabartma tozu özelliğindedir. Buna amonyum bikarbonat adı verilir. Pasta yapımında, hamur işlerinde amonyum bikarbonatın kabartma tozu yerine kullanılmasının bazı avantajları vardır. Öncelikle hamur işini fırına koyduğunuzda hemen kabarmaya başlar. Hamur piştiğinde daha gevrek olur ve ortamda nem olmadığı takdirde daha uzun süre taze kalır. Ayrıca hamur işine ilk verdiğiniz şekilde korunur. Bu nedenle amonyum bikarbonat daha çok kraker ve kurabiye yapımında kullanılır. Ancak sıcaklık 36 derecenin üzerinde olursa amonyum bikarbonat su, amonyak ve karbondioksit oluşturarak, pişerken kötü bir koku oluşabilir.
Amonyak Yenir Mi?
Amonyak bildiğimiz arı sokmalarında kullanılan kimyasal ise yenmez. Ancak genellikle pastanelerde kullanımı tercih edilen ve amonyak diye bilinen amonyum bikarbonat ise yenir. Fakat kabartma özelliği olan bu malzemenin bilinçli olarak kullanılması gerekir. Hamuru işlerini güzel kabartan, piştikten sonra nemden korunduğu sürece tazeliğini gevrekliğini muhafaza eden amonyum bikarbonat doğru kullanılmalıdır. Pişirme sırasında belli oranda nem olursa bu kabartma malzemesinin bir kısmı hamurda kalır. Bu pişirilen kek, kurabiye gibi hamur işinin tadının yenmeyecek kadar kötü olmasına neden olur.
Amonyaklı Pasta Zararlı Mı?
Amonyaklı pasta zararlı olmaz. Ancak pastayı pişirirken ve sonrasında dikkatli olmalısınız. Aksi halde amonyağın bir kısmı pastanın hamurunda kalır ve yenmeyecek bir tat oluşur. Pastayı pişirirken etrafa kötü bir koyu yayılır. Ancak pastayı yerken amonyak kokusunu hiç hissetmezsiniz. Dışarıdan hazır aldığınız, pastanelerde yediğiniz pastalarda ve bazı hamur işlerinde amonyak denilen amonyum bikarbonat denilen malzeme kullanılır. Bununla yapılan pastalar, kurabiyeler, krakerler daha gevrek olur ve pişince şekillerini korurlar. Hamurun özellikle 36 derecenin üzerinde beklemesi de tadını bozar.
Nh3 Nedir?
NH3 amonyak olarak tanımlanan azot ve hidrojenin basit bir bileşiğidir. Herhangi bir rengi yoktur ve keskin bir kokuya sahiptir. Asit değil bazdır. İçinde oksijen bulunmadığından asitle tepkimeye girdiğinde su çıkmaz ve NH3 bu nedenle susuz baz olarak adlandırılır.
Amonyak Sodasının Zararları?
Amonyak sodası denilen amonyum bikarbonat genellikle profesyoneller tarafından kullanılır. Çünkü pasta, kek, kraker, kurabiye yapımında kullanılan ve kabartma özelliği olan malzemeyle yapılan hamur işleri dikkatli pişirilmeli ve muhafaza edilmelidir. Doğru kullanıldığında zararı olmayan bir malzemedir. Ancak piştikten sonra 36 derece ve üzeri sıcaklıkta muhafaza edilen hamur işlerinde bu malzeme su, amonyak ve karbondiokside dönüşür ve hamuru işinde kötü kokuya neden olur. Ayrıca hamur işinin içeriğinde % 5 ten fazla nem kalırsa piştiğinde tadı yenmeyecek kadar kötüleşir.
Amonyak Pastalarda Kullanılır Mı?
Pastalarda kullanılan amonyak arı sokmalarına karşı kullanılan amonyak değildir. Bu kabartma tozu özelliği olan NA4HCO3 kimyasal formülü olan amonyum bikarbonattır. Bildiğimiz kabartma tozu yerine pastalarda bunun kullanılmasının bazı avantajları vardır. Öncelikle hamuru fırına koyduğumuzda ısıyla birlikte hemen kabarmaya başlar. Hamur piştiğinde daha gevrek yapıda olur. Pasta hamuruna nasıl şekil verdiyseniz aynı bu şekilde pişer. Ayrıca piştikten sonra nem olmayan bir ortamda uzun süre muhafaza edilebilir. Bu yüzden kraker ve kurabiye yapımında amonyum bikarbonat kullanımı yaygındır. Kabartma tozu yerine kullanılan bu maddenin bazı dezavantajları da vardır. Eğer ortam sıcaklığı 36 dereceyi aşarsa amonyum bikarbonat su, amonyak ve karbondioksite ayrışır. Bu nedenle hamur pişerken kötü bir koku ortaya çıkabilir. Hamur pişerken içindeki nem oranı % 5 ve üzerinde olursa, amonyağın bir bölümü hamurun içinde kalabilir. Bu durumda pişirdiğiniz hamur işi de yenmeyecek kadar kötü bir tatta olabilir. Bu nedenle amonyum bikarbonat profesyonel kişilerce kullanılmalıdır.
Amonyaklı Pasta Zararlı Mı?
Amonyaklı pasta yapımında kabartma tozu olarak kullanılan amonyum bikarbonat bildiğiniz amonyak değildir. Genellikle pastane ürünlerinde tercih edilir. Hamuru işinin iyi kabarmasını sağlar. Ayrıca pastanın, krakerlerin, kurabiyelerin şeklinin korunmasına yardımcı olur. Genellikle zararı olmadığı bilinse de, kabartma tozu olarak bilinçli kullanılması gerekir. Amonyaklı pasta yaparken kekin nem oranı % 5'ten fazla pastanızın tadı yenmeyecek kadar kötü olabilir. Çünkü amonyum bikarbonatın bir bölümü kekin içinde kalır. Ayrıca ortam sıcaklığı 36 dereceden fazla olursa, pastanızda kötü bir koku oluşabilir.
21.01.2024 20:36:05
Amonyak Zararları ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
