Hava kirliliğinin zararları, Dünya'da ve Türkiye'de insan sağlığını önemli ölçüde tehdit eden ciddi bir sorundur. Ülkemizde 35 yıl önce baş gösteren hava kirliliği, yeterli miktarda önlemler alınmadığı için hızla yayılarak en küçük bölgelerde bile insan sağlığını tehdit altına almıştır. Özellikle kış aylarında ısınma ve motorlu taşıtların daha fazla kullanılmasıyla hava kirliliğinin zararları günümüzde inanılmaz boyutlara ulaşmıştır.
Dolayısıyla dünyanın en büyük problemi haline dönüşmüştür.
Hava kirliliği insanlarda en çok solunum yolu rahatsızlıklarına sebep olurken, duyu ve sindirim organlarını da olumsuz etkiler. Sinüs iltihaplanması, gözlerde kaşıntı ya da yanma, yemek borusundaki tıkanıklıklar kirli havanın beraberinde getirdiği hastalıklardan bazılarıdır. Özellikle astım ve koah artışına sebep olan ve bu hastalıklar sebebiyle ölen insanların sayısını da artıran hava kirliliği gün geçtikçe insan hayatını daha fazla tehdit altına almaktadır. ABD ve Avrupa'da yapılan araştırmalarda ölümlerin ve hastalıkların artması veya azalması, hava kirliliğinin artması veya azalması ile orantılı olduğu tespit edilmiştir.
Ayrıca hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde yaşayan insanların kirliliğin az olduğu bölgelerde yaşayanlara göre birkaç yıl daha az yaşadıkları tespit edilmiştir. Yapılan araştırmalar göre 2010 yılında Türkiye'de 28 bin 924 kişi hava kirliliğin yol açtığı hastalıklar sebebiyle hayatını kaybetmiştir. Türkiye bu rakamlarla 2005'te OECD ülkeleri arasındaki 9'unculuğunu 2010'da 7'nci sıraya taşımıştır.
2005-2010 yılları arasında 34 OECD ülkesi hava kirliliğinin zararlarını önlemede başarı gösterirken, Türkiye'nin de içinde bulunduğu 14 ülke bu başarıya ulaşamamıştır. 2005'e göre ölenlerin sayısı genel anlamda yüzde 4 oranında azalma göstermesine rağmen, Türkiye'de ölenlerin sayısı artış göstermiştir.
Dünya'da ölümlerin yüzde 6'sı hava kirliliğinin sebep olduğu ölümlerdir. Trafik kazalarının sebep olduğu ölümlerden bile daha fazladır. Bu oran gerekli önlemler alınmadığı takdirde gelecek yıllarda önemli ölçüde risk teşkil edecektir. Hava kirliliği sadece dışarıda değil, her alanda sağlımızı tehdit eder. Evin içinde, iş yerinde soluduğumuz havada kirli olabilir. Evlere topraktan sızarak içeri giren radon gazı havayı kirleten bir etkendir. Radon gazının akciğer kanserine bağlı ölümlerin yüzde 10'undan sorumlu olduğu bazı çalışmalarda kanıtlanmıştır. ABD'de birçok insan belirli aralıklarla evinde radon gazı ölçümü yaptırmaktadır. Bu onlar için son derece önemlidir. Ülkemizde ise henüz ciddiye alınmamaktadır. Kirli havanın etkilediği insanların başında yaşlılar ve çocuklar gelir. Bağışıklık sistemleri diğer insanlara göre daha zayıf olduğundan kolay etkilenirler. Hava kirliliği sadece insan sağlığını etkilemez. Hayvan sağlığını ve bitkileri de olumsuz etkiler. Bitkilerin büyümesini engelleyici ve öldürücü etkiye sahiptir. Kısaca tüm dünyamızdaki canlıları ve ekonomiyi önemli ölçüde etkileyen ciddi bir soruna sahibiz. Hava kirliliğine sebep olan faktörlerin başında kullanılan kalitesiz yakıtlar, egzoz gazları, kentlerin konumu, soba ve kaloriferlerin uygun yakılmaması, olumsuz hava koşulları gibi olaylar gelir.
Hava kirliliğin zararlarını engellemek için buna sebep olan etkenleri doğru tespit etmek, ardından gerekli çözümleri üreterek doğru kararlar alınması gereklidir. Bulunan çözümler itina ile hayata geçirilmeli, alınan önlemlerin devamlılığını sağlamak için gereken özen gösterilmelidir. Başta insan sağlığı olmak üzere tüm dünyamızı etkileyen bu olay ihmal edilmemesi gereken son derece ciddi bir sorundur. Ülkemizde son yıllarda doğal gaz kullanımı arttıkça ısınmadan kaynaklı kirlilik azalma göstermektedir. Motorlu taşıtlardan kaynaklı kirliliğin önlenmesi için egzoz emisyon ölçümlerine başlanmıştır. Bu konuda halkımızı bilinçlendirmek için çalışmalar devam etmektedir. Bize düşen görev ise gerekli önlemleri alarak sevdiklerimizi ve dünyamızı koruma altına almaktır.
