Zararlar, doğada her şey belli bir denge içinde yürümelidir. Bazı maddelerin kullanılması ya da tüketilmesi direkt olarak zararlı olurken, bazılarının fazla miktarda tüketilmesi ya da uzun süre kullanılması zararlı etkilere neden olmaktadır. Aslında bunların insanlar tarafından dengelenmesi gerekir. Doğanın içindeki yaşamın sürdürülmesi için, mutlaka bilinçlenmeli ve sağlıklı yaşamın kapıları açılmalıdır. Ancak insanlar bazen alışkanlıkların esiri olurlar, bazen de zorunluluktan bu zararlı etkilerden kaçamazlar.

Alkollü içecekleri tüketen bir kişi, bunun zararlı etkilerini bilerek tüketimde aşırıya kaçmakta ya da başka bir sağlık sorunu olduğunu bilerek bunu tüketmektedir. Burada insanların en başta kendilerini korumaları, daha sonra toplumu korumaları gerekir. Her zararlı alışkanlık önce insanları etkilemekte, ardından toplum bir bütün halinde etkilemektedir. Bilinçli bir tüketici evinde kullandığı eşyalardan, beslenmesinde yer verdiği her yiyeceğe kadar ürünlerin yararlı ve zararlı etkilerini sorgulamalıdır.

Kişinin beden ve ruh sağlığını etkileyecek, bunlara zarar verebilecek her türlü alışkanlık zararlı etkiler yapacaktır. Bu zararlı etkilere insanları yönlendiren bazı sebeplerde bulunmaktadır. Bunların başında kişinin tasvip edilmeyen bir çevresinin olması gelir. Özellikle arkadaşlıklar bunda etkilidir. Kişinin çevresine özenmesi, onlar gibi davranmak istemesi gibi sebeplerde zararlı alışkanlıkları yaşamına sokabilir. Ayrıca kişinin aile yaşamında, iş yaşamında, okul yaşamında mutsuz olabileceği olaylar yaşaması da zararlı etkilerin yaşamına girmesine neden olabilir. İnsanların sağlıklı olması, yaşamını başarılı ve mutlu geçirmesi için, beden ve ruh sağlığının zarar görebileceği her türlü etkenden korunması gerekir. Bu zararlı etkenlerin arasında uyuşturucu kullanımı, alkol ve sigara alışkanlığı, kumar oynama gibi oldukça önemli alışkanlıklar bulunmaktadır. Bunların dışında besinlerin zararları, aşırı şekilde yapılan sporun zararı, çok uzun süre televizyon seyretmenin zararı, ekmeğin zararları ve daha sayamayacağımız kadar çok etkenin zararları yaşamımızı etkileyebilir.

İnsanlar çocukluk döneminden başlayarak, yaşamında ilgi ve sevgiye muhtaçtır. Bunun yanında yaşamının sonuna kadar eğitime gereksinim duyar. Yetiştiği çevreden başlayarak, bu eğitim tarzına göre yönlenir. Başta aile olmak üzere, arkadaşlar, iş çevresi, okul çevresi ve toplumda edindiği sosyal çevre insanları yönlendirir. Zararlı etkenlerden uzak kalması bir bakıma aldığı eğitimle mümkün olacaktır. İlgi ve şefkatten mahrum, bilinçsiz yetişmiş, bilgilendirilmemiş, yaşamda yer edinmek için gereken eğitimi almamış kişiler, yaşamlarında her zaman zararları alışkanlıkların etkisinden kurtulamayacaktır. Doğru yönlendirilirse, insan her şeyin zararlı etkisi hakkında kendisi karar verebilecek, bunlardan kendisini koruyacaktır. Öğrenmeyi öğrenmiş bir kişi, kendisini yaşamı boyunca zararlı etkenlerden koruyacak, içinde yaşadığı toplumu daha ileri seviyelere taşıyacaktır.