Mide asidi neden midenin iç yüzeyine zarar vermez?

Mide asidi, yiyecekleri parçalamak için oldukça güçlü bir sıvıdır (pH seviyesi genellikle 1.5-3.5 arasındadır) ve hidroklorik asit (HCl), pepsin enzimi ve diğer sindirim sıvılarını içerir. Bu asidik ortam, metal gibi birçok maddeyi aşındırabilirken, midenin kendi iç yüzeyi bu saldırıdan nasıl korunur? Cevap, midenin gelişmiş ve çok katmanlı koruyucu mekanizmalarında yatar.

Midenin iç yüzeyi, mukoza adı verilen kalın bir mukus tabakasıyla kaplıdır. Bu mukus:

• Bikarbonat iyonları içerir, bu da asidi nötralize ederek mide duvarı ile asit arasında bir pH gradyanı oluşturur. Mukus tabakasının yüzeyindeki pH düşük (asidik) iken, mide epitel hücrelerine yakın kısımda neredeyse nötr bir pH seviyesi korunur.
• Fiziksel bir bariyer görevi görerek asidin ve sindirim enzimlerinin doğrudan mide hücreleriyle temas etmesini engeller.

Midenin iç yüzeyini oluşturan epitel hücreleri:

• Sıkı bağlantılara sahiptir, bu da asidin hücreler arasından sızmasını önler.
• Hızlı bir şekilde kendini yenileyebilir (yaklaşık her 3-6 günde bir), böylece oluşan herhangi bir hasar çabucak onarılır.
• Asidi nötralize eden bikarbonat iyonları salgılar, bu da mukus tabakasının koruyuculuğunu destekler.

Prostaglandinler, vücut tarafından üretilen ve mide korumasında kritik öneme sahip olan lipid bileşikleridir. Bunlar:

• Mukus ve bikarbonat salgılanmasını uyarır.
• Mide kan akışını artırarak dokuların beslenmesini ve onarımını sağlar.
• Asit üretimini dengeler.

Mide asidi sürekli olarak salgılanmaz; yemek zamanlarında ve sonrasında artar. Bu, mide duvarının asitle uzun süreli temasını sınırlar. Ayrıca, asit salgılanması hormonal ve sinirsel sinyallerle düzenlenir.

Bu koruyucu sistemler herhangi bir nedenle zayıflarsa (örneğin,Helicobacter pylorienfeksiyonu, uzun süreli NSAID ilaç kullanımı veya aşırı stres), mide asidi mide duvarına zarar verebilir. Bu durum:

• Gastrit (mide iltihabı)
• Mide ülseri
• Diğer mide rahatsızlıklarına yol açabilir.

Mide asidinin mide iç yüzeyine zarar vermemesi, mükemmel bir şekilde koordine edilmiş bir savunma sistemi sayesindedir. Mukus-bikarbonat bariyeri, hızlı hücre yenilenmesi, prostaglandinlerin koruyucu etkileri ve kontrollü asit salgılanması, midenin kendini sindirmesini önleyen temel faktörlerdir. Bu sistem, sağlıklı bir sindirim süreci için hayati önem taşır.